فشارخون بالا، یا هایپرتنشن، یک بیماری شایع است که می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. طب ایرانی (سنتی) با رویکردی جامع به سلامت، راهکارهای متنوعی برای پیشگیری و کنترل این بیماری ارائه می‌دهد. این رویکرد شامل تغییر در سبک زندگی، تغذیه مناسب و استفاده از گیاهان دارویی است.

1. تعدیل مزاج و تغذیه:
مصرف میوه‌ها و سبزیجات: طب ایرانی تاکید زیادی بر مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه و فصلی دارد. میوه‌هایی مانند انار، هندوانه، سیب و انگور به دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی و پتاسیم، می‌توانند به کاهش فشارخون کمک کنند.
کاهش مصرف نمک: مصرف بیش از حد نمک یکی از عوامل اصلی افزایش فشارخون است. طب ایرانی توصیه می‌کند که مصرف نمک به حداقل رسانده شود و از مصرف غذاهای فرآوری شده و کنسروی که حاوی نمک زیادی هستند، پرهیز شود.
استفاده از روغن‌های سالم: روغن‌های نباتی مانند روغن زیتون و روغن کنجد به دلیل داشتن اسیدهای چرب غیراشباع، می‌توانند به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کرده و فشارخون را کاهش دهند.
پرهیز از غذاهای چرب و سنگین: مصرف غذاهای چرب و سنگین می‌تواند منجر به افزایش وزن و کلسترول شود که هر دو عامل خطر برای فشارخون بالا هستند. طب ایرانی توصیه می‌کند که از مصرف این نوع غذاها پرهیز شود و به جای آن‌ها از غذاهای سبک و زودهضم استفاده شود.

2. نوشیدنی‌ها و دمنوش‌های گیاهی:
چای ترش: این دمنوش به دلیل داشتن خواص دیورتیک (ادرارآور) می‌تواند به کاهش فشارخون کمک کند.
گل گاوزبان و بادرنجبویه: این گیاهان دارای خواص آرام‌بخش هستند و می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند که هر دو می‌توانند باعث افزایش فشارخون شوند.
عرقیات گیاهی: مصرف عرقیاتی مانند عرق بیدمشک و عرق بهار نارنج نیز می‌تواند به کاهش استرس و بهبود عملکرد قلب و عروق کمک کند.

3. فعالیت بدنی و سبک زندگی:
ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا می‌تواند به کاهش فشارخون، بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش وزن کمک کند.
مدیریت استرس: استرس یکی از عوامل مهم افزایش فشارخون است. طب ایرانی توصیه می‌کند که با استفاده از روش‌هایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و یوگا، استرس خود را مدیریت کنید.
خواب کافی: کمبود خواب می‌تواند باعث افزایش فشارخون شود. طب ایرانی توصیه می‌کند که هر شب حداقل 7-8 ساعت خواب کافی داشته باشید.
عدم مصرف دخانیات: مصرف دخانیات به شدت برای سلامت قلب و عروق مضر است و می‌تواند فشارخون را افزایش دهد. ترک سیگار و عدم استفاده از سایر دخانیات از جمله مهم‌ترین اقداماتی است که می‌توانید برای حفظ سلامت خود انجام دهید.

4. گیاهان دارویی:
سیر: سیر دارای خواص ضدالتهابی و کاهنده فشارخون است. مصرف روزانه یک حبه سیر می‌تواند به کاهش فشارخون کمک کند.
زرشک: زرشک دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است و می‌تواند به بهبود عملکرد قلب و عروق کمک کند.
زنجبیل: زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی و کاهنده فشارخون است. مصرف روزانه زنجبیل می‌تواند به کاهش فشارخون کمک کند. (توجه: کمتر از 4 گرم در بزرگسالان و کمتر از یک گرم در زنان باردار باشد)

نتیجه‌گیری:
طب ایرانی با ارائه راهکارهای جامع و طبیعی، می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و کنترل فشارخون بالا ایفا کند. با رعایت اصول تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم، مدیریت استرس، عدم مصرف دخانیات و استفاده از گیاهان دارویی، می‌توان فشارخون را در محدوده نرمال نگه داشت و از عوارض جدی این بیماری پیشگیری کرد. با این حال، توصیه می‌شود قبل از اعمال هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا استفاده از گیاهان دارویی، با پزشک متخصص طب سنتی مشورت کنید.

تهیه کننده: زهره خالواحمدی – کارشناس برنامه طب ایرانی شبکه بهداشت و درمان آباده