وجود انگل شپش در میان دانش‌آموزان و در مدارس و مهدکودک‌ها، موضوع جدیدی ‌نیست، هر چند که این موضوع شیوع بالایی ندارد و کمتر از 10‌درصد دانش ‌آموزان با این مشکل مواجه هستند، با این همه گزارش‌های زیادی از ابتلای دانش‌آموزان در مدارس و ‌کودکان در مهد‌های کودک به شپش وجود دارد.

 

مدارس یکی از ‏مکان‌هایی است که افراد خردسال زیادی در آن جمع می‌شوند و چندین ساعت در کنار هم هستند. ‏بررسی‌ها نشان می‌دهد شیوع این انگل در میان دانش‌آموزان دوره ابتدایی و به‌ویژه در میان دختران بالاتر ‏از سایر مقطع‌هاست، همین موضوع نشان می‌دهد که دانش‌آموزان خردسال، به دلیل بی‌توجهی به موارد ‏بهداشت عمومی در مدارس، بیشتر از سایرین گرفتار می‌شوند و دختران به دلیل ارتباط نزدیک‌تری که با هم ‏دارند، بیشترین آمار مبتلایان را دارند.

شپش حشره ی کوچکی به رنگ سفید مایل به خاکستری می باشد که دارای دهانی مخصوص مکیدن خون و دو شاخک و سه جفت پای کوتاه است. شپش یک انگل خارجی بدن انسان است و تخم شپش رشک نام دارد و به صورت بیضی شکل و سفید رنگ بوده و به مو و درز لباس محکم می چسبد و برای خونخواری پوست را سوراخ کرده وخون را میمکد.

 شپش مواد زایدی را نیز دفع می کند که منجر به برامدگی قرمز رنگ پوست شده و ایجاد خارش میکند. طول عمر شپش کمتر از 30 روز است و هر شپش ماده بین 50 تا 150 تخم به جا میگذارد. پس از 7روز شپش از تخم بیرون می آید و طی 3 بار پوسته ریزی، به شپش بالغ تبدیل میگردد.

 علایم شپش سر چیست؟

اولین علایم و نشانه های بالینی در سر وقتی اتفاق می افتد که شپش شروع به حرکت در سر میکند و بیمار احساس خارش در سر میکند. تخم شپش به راحتی با شوره و ذرات پوسته اشتباه میشود.

 چگونه به شپش سر مبتلا میشویم؟

تماس مستقیم و  حتی غیرمستقیم می تواند منجر به انتقال شپش از فردی به فرد دیگر شود. ازدحام جمعیت سبب می شود، شپش از سری به سر دیگر برود. و به صورت مستقیم منتقل شود. تماس غیرمستقیم، مانند استفاده مشترک از وسایل شخصی آلوده مانند لباس ها، بالش، پتو، ملحفه، شانه، برس، حوله، کلاه، گیره مو، گل سر، مقنعه، شال، روسری و چادر، کلاه، حوله حمام و غیره، همچنین زمانی که شیوع شپش در جامعه بالاست صندلی اتوبوس های شهری و بین شهری، تاکسی ها و سالن های اجتماعات نیز در انتقال و انتشار شپش نقش دارند.

 چگونه میتوان از بروز آلودگی جلوگیری کرد؟

با جدا کردن افراد آلوده از افراد سالم و درمان سریع آنها میتوان از انتقال سریع این آلودگی جلوگیری کرد. شانه کردن روزانه موی سر ترجیحا با شانه دندانه ریز، تمیز کردن همه روزه برس و شانه، استفاده نکردن از لوازم شخصی دیگران، پرهیز از تماس با اشیاء و لباس های فرد آلوده، معاینه مرتب موها، گزارش موارد آلوده به مراکز خدمات جامع سلامت از راه های پیشگیری از ابتلا به شپش است. به طور کلی با رعایت بهداشت تا حد زیادی می توان مانع ایجاد این بیماری شد. شستشوی لباس ها و ملحفه ها در آب جوش به مدت 10 تا 20 دقیقه و خشک کردن و اتو کردن درزهای لباس؛ رعایت بهداشت فردی بخصوص استحمام مرتب و شستشوی منظم لباس ها نیز از دیگرراههایپیشگیریازاینبیماری بهشمارمیآیند. 

 راه درمان آلودگی به شپش چیست؟

استفاده از انواع شامپو یا کوتاه کردن و تراشیدن مو به تنهایی باعث از بین رفتن شپش نمیشود، اما استفاده از شامپوهای ضد شپش موثرترین راه برای درمان است.

 نحوه استفاده ازشامپوی ضد شپش:  ابتدا موها را با یک شامپوی دیگر به خوبی بشویید و سپس موها را بخوبی آب کشیده و خشک نمایید. آنگاه مقدار کافی از شامپوی پرمترین را بکار ببرید تا تمام موها و پوست سر به خوبی به شامپو آغشته شود.  اجازهدهید 10 دقیقه درهمان حالت باقی بماند،سپس موهاراشسته وبهخوبی آب بکشید. فقط یکبار مصرف این دارو برای بیماران مبتلا به شپش سر در بیشتر موارد نتیجه درمانی مثبت دارد اما از آنجایی که امکان سر برون آوردن تخم های شپش تا 7 روز بعد وجود دارد، لذا بهتر است در فاصله 7 تا 10 روز، درمان مجدد انجام شود تا پیش از آنکه این شپش های جدید بالغ شده و توانایی حرکت پیدا کنند، از بین بروند. هنگام استفاده بایدچشمهاکاملا ًبسته باشد. ازتماس فرآورده باچشم‏هاجلوگیری کنیدودرصورت تماس،بلافاصله چشم رابه طورکامل باآب فراوان شستشودهید.

قبل از مصرف فرآورده را تکان دهید. در اطفال کمتر از 2 سال با احتیاط مصرف شود.  درصورتوجودحساسیت نسبت به هریک ازاجزای دارو و وجود زخم وخراش روی پوست سر از استفاده مجددخودداری کرده وباپزشک معالج مشورت نمایید .

همشهریان گرامی به محض دیدن علائم و نشانه هایی از شپش میبایست به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی اطلاع داده شود.